Ngày Quốc tế Thiếu nhi, ngày của những trái tim tinh khôi chưa bị vấy bẩn bởi những toan tính đời thường, của đôi mắt biết mơ, và những tiếng cười chưa từng bị bóng đen của lo âu che phủ. Là ngày của những bàn tay mềm mại chưa kịp chai sạn bởi nhọc nhằn cuộc sống, của những linh hồn thuần khiết vẫn giữ vẹn nguyên niềm tin chưa từng bị phản bội.
Trẻ thơ vốn dĩ không biết “diễn xuất”, cũng không giấu giếm những cung bậc cảm xúc chân thành nhất. Chúng đến với thế giới và với người khác bằng tấm lòng trần trụi nhất: không phòng thủ, không nghi ngại, không vụ lợi. Sự mộc mạc ấy chính là bản thể thuần khiết nhất của nhân tính, là chiếc gương trong suốt phản chiếu bản ngã chưa bị thế giới làm mờ nhạt.
Hôm nay, bên cạnh việc tôn vinh các em, những mầm xanh non trẻ lớn lên giữa bao đổi thay của thời đại, chúng ta còn phải tự vấn chính mình về phần “trẻ thơ” vẫn âm thầm hiện diện trong mỗi người lớn. Dẫu thời gian như lớp bụi phủ mờ nhiều ký ức, nhưng sâu thẳm trong tâm hồn, vẫn tồn tại một đứa trẻ ngây thơ khát khao sống thật, sống nhẹ nhàng và tin tưởng vào điều thiện lành. Chính vì thế, lời dạy của Đức Giêsu vang vọng mãi: “Nếu anh em không trở nên như trẻ nhỏ, anh em sẽ không được vào Nước Trời” (Mt 18,3).
Và chính chúng ta, những người lớn với kinh nghiệm và trách nhiệm, phải biết gìn giữ sự chân thành ấy, không để phần trẻ thơ trong lòng mình bị tê liệt hay đánh mất. Đồng thời, hãy nâng niu, trân trọng và khơi sâu trách nhiệm thiêng liêng trong cách ta đồng hành và chăm sóc thế hệ tương lai.
- Tuổi thơ: nơi tín hiệu cảm xúc mạnh hơn sóng 5G
Tuổi thơ ngày xưa không có sóng 5G, không màn hình cảm ứng, nhưng lại dệt nên những kết nối bằng ánh mắt, bằng những trò chơi làm ướt đẫm mồ hôi, và tiếng gọi nhau trong veo giữa trời hè rực lửa. Không có mạng xã hội, nhưng mỗi vết sẹo trên đầu gối là một câu chuyện sống động, là chứng tích của một hành trình trải nghiệm thực sự.
Ngày nay, trong cơn chuyển mình mạnh mẽ của thời đại số, trẻ em được tiếp xúc với công nghệ từ rất sớm, phát triển tư duy nhanh nhạy và thành thạo kỹ năng thao tác vượt trội thế hệ trước. Nhưng ẩn sâu trong sự thạo việc đó là nghịch lý đau lòng: tiếng cười dần nhạt nhòa giữa vô vàn nội dung ngắn ngủi được tua đi tua lại; lời nói rút gọn thành những biểu tượng cảm xúc lạnh lùng.
Nhiều người lớn chọn trao cho con trẻ một thiết bị thông minh như giải pháp tạm thời cho sự yên ắng, vô tình đánh đổi sự lắng nghe chân thành bằng tiện lợi. Nhưng sự im lặng của trẻ không đơn thuần là yên bình, mà là tiếng kêu cứu thầm lặng, là nỗi niềm chưa được gọi tên, là khao khát được chạm đến bằng trái tim, không bằng lời nói.
Trong nhịp sống vội vã, người ta dễ đánh mất sự hiện diện thật sự bằng những thay thế kỹ thuật số: một màn hình thay cho ánh mắt, một thiết bị thay thế vòng tay. Rồi một ngày, ta bàng hoàng nhận ra con mình lớn lên trong lặng lẽ, trong những khoảnh khắc chỉ đếm được bằng cái vuốt tay vội vã trên màn hình, thay vì những cái ôm dịu dàng.
Công nghệ dù kích thích trí tuệ, nhưng không thể nuôi dưỡng tâm hồn; giúp con người xử lý thông tin nhanh hơn, nhưng lại có thể bóp nghẹt trái tim non nớt trong sự im lặng lạnh lẽo dai dẳng. Và nỗi trống trải đó có thể tích tụ, dẫn đến những rối loạn nội tâm mà cha mẹ chẳng hề hay biết. Trẻ trở nên khép kín, khó xây dựng mối quan hệ thân mật, và dần tìm kiếm giá trị bản thân qua lượt thích vô hình thay vì vòng tay yêu thương hữu hình.
Một tuổi thơ thiếu vắng sự hiện diện của tình yêu chân thực sẽ để lại những vết rạn mà mắt thường không nhìn thấy, nhưng tâm hồn sẽ cảm nhận rõ ràng khi đứa trẻ lớn lên, một nơi trú chân vững chắc cho cảm xúc vẫn luôn trống vắng.
- Người lớn – vai phụ hay vai chính trong tuổi thơ con trẻ?
Người lớn thường tự nhận mình là “chủ thể giáo dục”, người dạy con nên người. Nhưng nhiều khi chính ta lại là nguyên nhân đầu tiên làm tổn thương tuổi thơ, bằng những kỳ vọng quá mức, bằng áp lực thành tích, hay những lời so sánh vô tình: “Con nhà người ta…”
Có những đứa trẻ phải học từ sáng đến tối, không chỉ ngày thường mà cả cuối tuần, thậm chí mùa hè cũng không ngơi nghỉ. Có những đứa trẻ tổn thương không phải vì roi vọt, mà vì sự thờ ơ lạnh lùng, ánh mắt vô cảm và những lời nói đau đớn như lưỡi dao cắt vào tâm hồn.
Ta có thể tổ chức ngày 1/6 bằng những buổi tiệc sang trọng, những món quà đẹp đẽ… Nhưng không phải ai cũng có đủ sự lặng yên để cúi xuống nhìn sâu vào đôi mắt một đứa trẻ, để tự hỏi: “Không phải đứa trẻ nào cũng cần quà, nhưng mọi đứa trẻ đều cần một ánh mắt yêu thương. Và một ánh mắt duy nhất có thể cứu rỗi một tâm hồn” (ĐGH Phanxicô, Christus Vivit 112).
Chúng ta là ai trong ánh mắt trẻ thơ? Là bờ vai vững chắc, hay là nỗi sợ hãi? Là người đồng hành chân thành, hay chỉ là bóng hình mờ nhạt như vết xước không lành?
Có những đứa trẻ không mất tuổi thơ vì bi kịch lớn lao, mà vì sự thiếu vắng: thiếu tiếng nói yêu thương, thiếu sự hiện diện, thiếu một người lớn biết lắng nghe và ôm lấy.
- Hồn nhiên – món quà vô giá không hề có hạn sử dụng
Hồn nhiên không phải đặc quyền của trẻ thơ, mà là thái độ của tâm hồn, một tâm hồn không bị vùi lấp dưới lớp toan tính, so sánh và sợ hãi. Hồn nhiên không đồng nghĩa với ngây thơ, khờ dại, hay yếu đuối.
Hồn nhiên là can đảm sống thật với chính mình: giữa thế giới đầy những mặt nạ, vẫn giữ vẹn nguyên sự trong sáng bên trong. Hồn nhiên là tự do nội tâm: giải thoát khỏi ánh mắt soi xét, khỏi nỗi sợ bị đánh giá, khỏi áp lực phải luôn hoàn hảo, giỏi giang và nghiêm túc.
Hồn nhiên là khi ta, dù chưa hoàn hảo, vẫn chọn chân thành. Bởi lẽ:
“Phúc thay ai có tâm hồn nghèo khó, vì Nước Trời là của họ” (Mt 5,3). Phải chăng “nghèo khó” không chỉ là thiếu thốn vật chất, mà còn là sự thanh thản trong tâm hồn, giải thoát khỏi những toan tính, lo lắng và phòng bị mà trẻ thơ không hề biết, nhưng người lớn lại gắng giữ mỗi ngày?
Lạy Chúa Giêsu, Ngài đã từng dạy: “Ai tiếp đón một trẻ nhỏ nhân danh Thầy là tiếp đón chính Thầy.” Xin cho con, dù đã trưởng thành, vẫn giữ được phần trẻ thơ trong tim mình. Biết hồn nhiên tin vào điều tốt lành, dù đã từng vấp ngã. Biết vui với những điều nhỏ bé, dù sống giữa bao phức tạp của đời thường.
Xin cho con, trong vai trò người lớn, biết hiện diện thật sự, biết lắng nghe bằng cả tâm hồn, biết yêu thương bằng ánh mắt dịu dàng, bàn tay nâng đỡ và trái tim thấu cảm.
Xin cho các em, hôm nay và mai sau, được sống trong vòng tay yêu thương, được chơi đùa tự do, và lớn lên trong một thế giới lành mạnh.
Và xin cho mỗi ngày trong đời chúng con, dù đã là người lớn, vẫn là một ngày Thiếu nhi trong tâm hồn…
Anh Linh
