la-croix.com, Julien Tranié và Nicolas Senèze, Rôma, 2018-12-31
Ngày 31 tháng 12-2018, Vatican loan báo, nhưng không giải thích lý do sự từ chức của ông Greg Burke, người Mỹ, giám đốc Văn phòng báo chí Tòa Thánh và bà Paloma Garcia Ovejero, người Tây Ban Nha, phó giám đốc Văn phòng báo chí Tòa Thánh.
Tin trên đã gây ngạc nhiên về bản chất cũng như về ngày loan báo. Trong bản tin ngày 31 tháng 12, Vatican loan báo Đức Phanxicô đã chấp nhận “việc từ chức của giám đốc và phó giám đốc Văn phòng báo chí Tòa Thánh, ông Greg Burke và bà Paloma García Ovejero”.
Quyết định có hiệu lực ngay vì ngày 1 tháng 1 năm 2019, Đức Phanxicô đã đề cử nhà báo Alessandro Gisotti làm “giám đốc tạm thời, cho đến nay ông là điều phối viên các mạng truyền thông xã hội của Bộ Truyền thông”.
Ông Greg Burke, 59 tuổi ở chức vụ giám đốc Văn phòng báo chí Tòa Thánh từ tháng 8 năm 2016 khi linh mục Dòng Tên Federico Lombardi về hưu. Và cũng chính thời gian này, bà Paloma García Ovejero được bổ nhiệm làm phó giám đốc.
Đã có các bất đồng giữa Văn phòng báo chí và Bộ Truyền thông. Ông Greg Burke người Mỹ được Phủ Quốc Vụ Khanh thâu nhận năm 2012 để giúp xây dựng chiến thuật truyền thông sau nhiều “khủng hoảng” trong truyền thông Vatican từ năm 2008.
Một nguồn tin trong Bộ Truyền thông cho biết, “quyết định từ chức này hoàn toàn bất ngờ. Tôi không biết đây có phải do một sự kiện chính xác trong những ngày gần đây gây ra hay không, nhưng đúng là từ vài tháng nay đã có các bất đồng quan điểm về cách dẫn dắt cải cách trong truyền thông Vatican.”
Việc dựng lại hệ thống truyền thông đang đi đúng hướng từ nhiều tháng nay. Tháng 7 năm 2018, Đức Giáo hoàng đã bổ nhiệm nhà báo Paolo Ruffini vào Bộ Truyền thông, ông là nhà báo từ bốn mươi năm nay.
Ngày 18 tháng 12 năm 2018, nhà báo, nhà vatican học Andrea Tornielli được bổ nhiệm làm tân giám đốc ban biên tập của Bộ Truyền thông Tòa Thánh. Cùng ngày, ban giám đốc nhật báo L’Osservatore romano cũng được thay đổi. Như thế trong vòng 6 tháng với việc từ chức của ông Greg Burke, tất cả những người đứng đầu Bộ Truyền thông đã thay đổi.
Tiếp tục tiến hành một năm quan trọng
Không nghi ngờ gì, Đức Giáo hoàng mong nắm trong tay quyền kiểm soát vào đầu một năm quan trọng, sẽ được đánh dấu bởi cuộc họp thượng đỉnh các giám mục về các vụ lạm dụng tình dục được triệu tập vào cuối tháng hai ở Rôma. Tuy nhiên sự bất ngờ của quyết định này gây thắc mắc.
Một nguồn tin trong Bộ Truyền thông không che giấu sự bối rối của họ: “Quyết định bất ngờ này làm chúng tôi gặp khó khăn trước các cuộc họp quan trọng của giáo hoàng”.
Tình trạng căng thẳng giữa Văn phòng báo chí Tòa Thánh và Bộ Truyền thông chắc chắn là không lý tưởng để chuẩn bị cho các cuộc họp như vậy. Dù sao quyết định từ chức đã được ông Greg Burke xác nhận trên mạng xã hội Twitter, ông viết: “Paloma và tôi bắt đầu từ chức kể từ ngày 1 tháng 1-2019”. “Trong thời kỳ chuyển tiếp trong các mạng truyền thông của Vatican, chúng tôi nghĩ tốt hơn cho Tòa Thánh là để Tòa Thánh hoàn toàn tự do thành lập một ê-kíp mới”.
Sự ngờ vực đối với mạng bảo thủ Mỹ
Năm 2018 là năm có áp lực gia tăng ở Vatican trong việc quản trị các vụ lạm dụng tình dục của các giáo sĩ, ban truyền thông dường như chưa bao giờ mang được tính chiến lược ở Vatican. Và ông Greg Burke, cựu tùy viên tại Rôma của kênh bảo thủ Mỹ Fox News và là thành viên của Opus Dei không đặc biệt thân thiết với Đức Phanxicô.
Ngược lại ông có nhiều mối liên hệ với tòa giám mục Mỹ, tòa bị rơi vào tình trạng bấn loạn sau các tiết lộ của nhiều báo cáo liên quan đến các cấp bậc của Giáo hội trong việc che giấu các vụ lạm dụng tình dục có tính cách ấu dâm từ 70 năm nay ở Mỹ.
Căng thẳng gia tăng hơn với “vụ Vigano”, cựu sứ thần ở Mỹ Carlo Maria Vigano, người mà tháng 8 năm 2018 đã cáo buộc Đức Phanxicô che chở cho hồng y Mỹ Theodore McCarrick, mục tiêu của các vụ điều tra lạm dụng tình dục. Giai đoạn này đã làm nặng thêm sự ngờ vực của Vatican về một khía cạnh cứng rắn của công giáo Mỹ.
Giuse Nguyễn Tùng Lâm dịch
