Có nhiều trường phái, cách thức trong cắm hoa nghệ thuật nói chung. Tuy nhiên, cắm hoa trong phụng vụ, hay nói nôm na là cắm hoa “nhà Chúa” mang nhiều nét đặc trưng riêng biệt. Việc sử dụng hoa lá để trang hoàng cũng là góp phần cho khung cảnh thánh đường thêm trang trọng. Cũng vì đó mà nghệ thuật cắm hoa mang sắc màu con nhà đạo trở thành mối quan tâm của nhiều người yêu cái đẹp.
Tinh hoa trên trang sách
Ai cũng biết chuyện trang trí bàn thờ, cung thánh bằng hoa tươi – không sử dụng hoa giả – là một trong những việc phục vụ khá đặc biệt trong các nhà thờ. Chính điều này đã khơi gợi sự sáng tạo trong nghệ thuật cắm hoa phụng vụ. Các mẫu sáng tạo đã được chia sẻ bằng nhiều cách, trong số đó là qua những trang sách.
Các nữ tu vẫn được xem là người “sành sỏi” hơn cả trong việc cắm hoa nhà thờ. Thế nên, sẽ không lấy gì ngạc nhiên khi hầu hết các sách về cắm hoa trong phụng vụ đều do các nữ tu thực hiện. Chẳng hạn, để giúp cho việc trang trí hoa tươi nhà thờ thêm phong phú, đa dạng và trang nghiêm hơn, hội dòng Ðaminh Rosa Lima đã ra cuốn sách với tựa là “Hoa Tâm”, do nữ tu Maria Nguyễn Thị Kim Ngân giới thiệu gần 200 mẫu cắm hoa từ đơn giản đến phức tạp bằng những loại hoa thông dụng.
Hội dòng Mến Thánh Giá Chợ Quán cũng trình làng bộ sách mang tên Lời Của Hoa gồm 5 tập, chứa đựng hàng ngàn mẫu cắm hoa do các nữ tu của dòng thực hiện. Mến Thánh Giá Xuân Lộc thì có bộ gồm 4 quyển lấy tên Cánh Hoa Dâng Ngài. Dòng Nữ Vương Hòa Bình (GP. Ban Mê Thuột) năm 2015 cũng ra mắt một tuyển tập gồm 2 quyển lấy tựa là Dã Quỳ Mùa Xuân. Ngoài ra, có thể kể thêm quyển sách dạy cắm hoa mang tựa Nét Ðẹp Của Hoa của tác giả Nguyễn Tiến Phát. Quyển sách này có sự hướng dẫn và đóng góp các mẫu hoa phụng vụ của nữ tu dòng Mân Côi và cộng đoàn Fatima Võ Dõng (Xuân Lộc)…
Trong loạt sách nghệ thuật cắm hoa phụng vụ còn có một quyển sách của tác giả nước ngoài là Jeanne Emard với tựa sách “Hoa và Phụng Vụ”. Quyển này được phát hành tại Việt Nam từ gần mười năm trước. Tác giả trình bày khá tỉ mỉ cách cắm hoa theo từng mùa trong phụng vụ, qua những phần giới thiệu, diễn giải ý nghĩa các sắc hoa, ý nghĩa các mẫu theo hình dạng như thập giá, trụ, tam giác, bát giác, bầu dục, trôn ốc… Cạnh đó, cũng lý giải một số chủ đề theo nhãn quan Tin Mừng. Quyển sách cũng có nhiều hình ảnh sinh động về các mẫu minh họa cho phần nội dung…
Nhờ những quyển sách về bộ môn nghệ thuật đặc biệt này, người yêu hoa thêm phần mãn nhãn trước những tác phẩm tươi đẹp dành riêng cho phụng vụ.
Chia sẻ niềm yêu
Không chỉ có sách, những ai yêu và muốn trau dồi thêm những kiểu mẫu mới lạ còn có thể tìm thấy nhau trên trang mạng xã hội. Chỉ cần gõ các cụm từ “cắm hoa nhà thờ” hay “nghệ thuật cắm hoa phụng vụ”, sẽ thấy nhiều nhóm đây đó cùng chung sở thích. Ðiểm chung ở những trang này là ngoài nhiều hình ảnh bình hoa đẹp trang hoàng ở cung thánh, bàn thờ, còn có những chia sẻ, góp ý bằng thái độ cầu thị, yêu cái đẹp trước những mẫu hoa. Anh Ðức Hậu (Ðồng Nai) là thành viên trong vài trang mạng xã hội dành cho người quan tâm đến “môn nghệ thuật thánh” nhận xét: “Việc trao đổi kinh nghiệm cắm hoa trở nên dễ dàng nhờ tham gia những group như thế này. Sau mỗi “công trình”, mọi người thường đăng ảnh lên facebook, hoặc chia sẻ vào nhóm cắm hoa để dễ dàng học hỏi lẫn nhau”. Cũng vì vậy, sự sáng tạo ngày một nẩy nở để đưa mọi người đến cái đẹp, sự thiện mỹ từ những bình hoa.
Các nhóm này đều hoạt động sôi nổi. Có thể nhắc đến nhóm mang tên Nghệ thuật cắm hoa trong phụng vụ (GP. Ðà Lạt). Nhóm này bắt đầu hình thành vào năm 2013 chỉ với mục đích đơn giản là “muốn kết nối với những ai đang phục vụ việc trưng bông trong nhà thờ”, đến nay đã thu hút được gần 6.500 thành viên tham gia cùng hàng ngàn người theo dõi trang. Quản trị viên nhóm chia sẻ: “Công việc bé nhỏ, nhưng đòi hỏi nhiều hy sinh, trường kỳ…, nó cũng cần nhiều tình mến và sự sáng tạo. Mọi công việc phụng vụ đều nhằm tôn vinh Thiên Chúa và thánh hóa con người, nên nhóm sẽ mở rộng cho mọi người tham gia. Từng tác phẩm của bạn, trước khi là một kiệt tác gợi hứng cho những sáng tạo mới, thì hãy là lời tri ân Thiên Chúa đã tạo dựng nên vũ trụ xinh đẹp này, nó cũng hãy là tiếng mời gọi mọi người chung lời tạ ơn với bạn…”. Sau hơn 6 năm hoạt động, hầu như hàng ngày trên diễn đàn của nhóm đều có những bài viết, hình ảnh chia sẻ về việc trang hoàng cung thánh, nhà thờ thông qua những bình hoa tươi sắc màu.
Cùng mục đích là tạo nơi giao lưu gặp gỡ các bạn trẻ Công giáo học hỏi nghệ thuật cắm hoa nhà thờ, trang Fanpage Nghệ thuật cắm hoa nhà thờ đến từ giáo xứ Kẻ Gai (GP.Vinh) có hơn 5.000 người quan tâm. Một trang khác mang tên Nghệ thuật cắm hoa nhà Chúa (ở Biên Hòa) được xây dựng năm 2013 cũng có hơn 2.500 thành viên tham gia và thường xuyên có những tương tác trao đổi về các mẫu hoa. Ðến từ TP.HCM, trang xã hội của nhóm Sắc hoa thiên đường thành lập vào cuối năm 2017 cũng có hơn 4.000 thành viên đó đây. Một nhóm khác có tên Nghệ thuật cắm hoa nhà thờ ra đời từ năm 2012 với ước vọng “làm nơi giao lưu của tất cả anh chị em muốn dùng tài năng hèn mọn Chúa ban để làm nên những cánh hoa ca tụng Thiên Chúa”, đã có hơn 45.000 thành viên.
Từ đam mê, yêu thích nghệ thuật hoa phụng vụ, nhiều người đã tìm được “sân chơi” đặc biệt. Một thành viên có nick là Ngọc đến từ Trà Vinh bày tỏ sự thích thú về sự sôi động của một nhóm cắm hoa:“Thông qua những hình ảnh của mọi người mà tôi được ngắm không chỉ các mẫu hoa mà còn là cả gian cung thánh cũng như nhà thờ ở các xứ đạo đây đó. Từ thánh đường miền Trung đến nhà nguyện ở Sài Gòn hay miền cao như Ðà Lạt…”. Hoặc với thành viên tên Hải Trần (Gò Vấp) thì: “Có khi cạn ý tưởng mình lại lên nhóm xin mọi người gợi ý về mẫu. Có lần thì xin mẫu cắm kiểu giỏ hoa đổ xuống, lần xin mẫu cho mùa Giáng Sinh…, và lần nào cũng nhận được sự hướng dẫn rất nhiệt tình. Thực sự cảm thấy rất thoải mái khi trao đổi và lắng nghe những người bạn chưa gặp bao giờ”…
Tháng 5, Tháng Hoa dâng kính Mẹ đã đọng lại nơi nhiều người những thanh thoát từ buổi dâng hoa kính Mẹ. Tháng Năm cũng làm rộ lên những bình hoa với nhiều dáng vẻ trưng bày ở bàn thờ, nơi các tượng đài. Tất cả là kết quả từ những sáng tạo của bao người để mong làm toát lên lời mời gọi hướng thiện, từ những hình hài của chậu hoa, sắc hoa… Những trang sách về nghệ thuật cắm hoa phụng vụ, những câu lạc bộ yêu thích cắm hoa phụng vụ đã góp phần không nhỏ làm nẩy sinh những sáng tạo.
Minh Hải
