osvnews.com (2025-03-13) — Tối 19 tháng 3 năm 2013, Đức Phanxicô chào giáo dân tại quảng trường thánh Phêrô. Hình ảnh còn in sâu đậm trong tâm trí nhiều giáo dân, và bây giờ sau 12 năm, ngài vẫn còn minh chứng chức giáo hoàng không chỉ đơn thuần là một chức vì công việc, nhưng là sứ mệnh của cả một đời.
Mười hai năm sau ngày ngài được bầu, tác giả Austen Ivereigh, người viết tiểu sử của ngài chia sẻ trên OSV News: “Chứng từ của ngài trong những năm qua vô cùng mạnh mẽ… theo nhiều cách, chứng từ này có thể so sánh với Đức Gioan-Phaolô II. Ngài cho thấy chức giáo hoàng là hành trình tận hiến trọn vẹn, một sứ mệnh chứ không phải một công việc hành chính.” Tác giả nhấn mạnh dù sức khỏe suy yếu và phải ở bệnh viện Gemelli từ ngày 14 tháng 2, ngài vẫn tiếp tục thực thi sứ vụ của ngài: “Ngài chấp nhận ngài là giáo hoàng ngồi xe lăn sức yếu, đôi khi còn không đọc được bài diễn văn vì viêm phế quản. Nhưng chính trong những giới hạn này, ngài đã dạy cho chúng ta bài học dễ bảo, khiêm nhường, tinh thần tận hiến không lay chuyển của một mục tử chân chính.”
“Trước hết thuộc về Chúa”
Tác giả Ivereigh vừa xuất bản quyển sách “Trước hết thuộc về Chúa: Tĩnh tâm với Đức Phanxicô” (First Belong to God: On Retreat with Pope Francis) để giúp chúng ta tìm hiểu con đường thiêng liêng Đức Phanxicô hướng dẫn. Quyển sách gom lại các bài giảng của ngài từ những năm 1970 đến đầu thập niên 1990, cho thấy một mục tử được linh đạo thánh Ignatio định hình, luôn đặt Chúa Kitô vào trọng tâm đời sống.
“Cả triều của ngài đều xoay quanh việc đặt Chúa Kitô vào trọng tâm Giáo Hội. Những cải cách, những thay đổi ngài thực hiện đều bắt nguồn từ quyết định này” – Austen Ivereigh
Tinh thần hài hước giữa bệnh tật
Dù phải đối diện với tình trạng sức khỏe suy yếu, ngài vẫn giữ tinh thần lạc quan và tính hài hước cố hữu. Ngày 19 tháng 2, khi Thủ tướng Ý Giorgia Meloni đến thăm, ngài nói với bà: “Có nhiều người cầu nguyện cho tôi lên thiên đàng, nhưng chủ nhân vườn nho muốn tôi ở lại.”
Tác giả Ivreigh giải thích: “Đằng sau câu nói hài hước ấy là thái độ thanh thản và phó thác của ngài. Ngài không bám víu quyền lực, không lo sợ trước bệnh tật. Đó là kết quả của một đời sống luôn đặt Chúa Kitô làm trọng tâm.”
Giáo hoàng và sứ vụ tranh luận
Nhắc đến những tranh cãi chung quanh triều của ngài, tác giả Ivereigh khẳng định: “Không có giáo hoàng nào làm hài lòng mọi người. Ý tưởng cho rằng một giáo hoàng phải luôn được mọi tín hữu chấp nhận là phi lý. Lời Chúa Kitô dạy cũng đã làm nhiều người chia rẽ.”
Một số văn kiện của Đức Phanxicô như tông huấn Niềm vui Tình yêu, Amoris Laetitia, tông huấn hậu Thượng Hội đồng về tính đồng nghị năm 2016 hay tuyên ngôn Fiducia supplicans về mục vụ của các chúc lành (2023) từng gây nhiều phản ứng trái chiều. Tuy nhiên, tác giả nhấn mạnh những văn kiện này không thay đổi giáo lý của Giáo hội, nhưng để đưa giáo lý gần với con người hơn, giúp Giáo hội đồng hành với những ai đang gặp khó khăn trong đời sống đức tin.
Tác giả chia sẻ: “Cả Amoris Laetitia và Fiducia Supplicans đều nói lên lòng thương xót của Chúa Kitô. Ngài không đến để thay đổi chân lý, nhưng để mở ra con đường cho những ai đang đấu tranh với hoàn cảnh khó khăn, giúp họ không cảm thấy mình bị loại trừ khỏi ơn Chúa.”
Di sản của Đức Phanxicô
Suốt 12 năm qua, ngài không ngừng kêu gọi Giáo hội phải là nơi đầy lòng thương xót, thánh thiện nhưng cũng đầy niềm vui. Thông điệp Người đã yêu thương chúng ta Dilexit nos (2024) là chìa khóa để hiểu toàn bộ triều của ngài: “Đức Phanxicô luôn nhấn mạnh Giáo hội phải mang lấy phong cách của Chúa Giêsu: một Giáo Hội biết lắng nghe, đồng hành và mở rộng vòng tay đón nhận mọi người. Ngài không chỉ thay đổi cơ cấu, nhưng quan trọng hơn, ngài thay đổi văn hóa mục vụ của Giáo hội, giúp Giáo hội thực sự trở thành người mẹ nhân từ.”
Một giáo hoàng đi đến cùng
Trước câu hỏi liệu ngài có từ nhiệm vì lý do sức khỏe không, tác giả Ivereigh giải thích: “Với ngài, chức giáo hoàng không chỉ là một danh hiệu, nhưng là sứ mệnh. Nhưng nếu tình trạng sức khỏe không cho phép, tôi nghĩ ngài sẽ từ nhiệm, ngài không muốn mình thành tâm điểm chú ý thay vì sứ vụ Tin Mừng.”
Tuy nhiên, tác giả nhấn mạnh điều quan trọng không phải duy trì một mô hình giáo hoàng nào, nhưng tinh thần của giáo hoàng đó: “Trong thời đại đầy biến động này, điều mà ngài để lại không chỉ là những thay đổi trong Giáo hội, nhưng là chứng tá sống động của một đời sống tận hiến trọn vẹn cho Chúa Kitô và sứ vụ của Chúa.”
Kết thúc bài phỏng vấn, tác giả Ivereigh trích dẫn một hình ảnh ngài thường dùng để mô tả thời đại chúng ta: “Đây là thời điểm của linh đạo thứ Bảy Tuần thánh, thời gian chờ đợi trong hy vọng, không vội vã, không chủ nghĩa chiến thắng, nhưng mở lòng đón nhận điều Chúa đang dẫn dắt chúng ta.”
Và đó chính là tinh thần Đức Phanxicô đã và đang để lại cho Giáo hội và thế giới.
Paulina Guzik | Têrêxa Trần Tuyết Hiền dịch | phanxico.vn
